Jednym ze sposobów określania wydolności procesów wymiany gazów w płucach jest badanie transferu gazu znacznikowego jakim jest tlenek węgla (CO). Służy do oceny funkcji bariery pęcherzykowo-włośniczkowej, która oddziela powietrze znajdujące się w pęcherzykach płucnych od krwi w kapilarach płucnych.
Do badania wykorzystuje się właściwości gazu wskaźnikowego, którym jest tlenek węgla (CO). Jest on bardzo toksyczny, ale bardzo małe stężenia używane podczas badania nie stanowią żadnego zagrożenia dla zdrowia. Cząsteczki CO charakteryzują się dużą litofilnością, co ułatwia przechodzenie przez bariery biologiczne.
Obecnie znanych jest kilka metod badania TLCO jednakże ze względu na największe rozpowszechnienie ogólnie przyjętej i rekomendowanej przez ATS/ERS standaryzacji doczekała się tylko metoda pojedynczego oddechu (ang. single breath).
Spirometria jest badaniem umożliwiającym ocenę parametrów objętościowych i pojemnościowych płuc oraz określającym szybkość przepływu powietrza przez poszczególne odcinki dróg oddechowych podczas wdechu i wydechu.
Istotą badania spirometrycznego jest pomiar objętości i pojemności płuc podczas maksymalnego wdechu i wydechu.
Podczas przeprowadzania badania wymagana jest pozycja siedząca (bez krzyżowania nóg i zakładania nogi na nogę) z wyprostowanymi plecami i prosto ustawioną głową. Takie ułożenie pacjenta zapewnia prawidłowy przepływ powietrza przez układ oddechowy i pozwoli uniknąć zafałszowania wyników.
Kolejnym elementem jest prawidłowe założenie ustnika. Pacjent powinien włożyć ustnik między zęby i objąć go szczelnie wargami. Po założeniu ustnika nos pacjenta zabezpiecza się specjalnym klipsem, który zamyka przepływ powietrza przez nozdrza po to, aby całe powietrze z układu oddechowego pacjenta kierowane było do układu pomiarowego. Następnie zaleca się pacjentowi oddychanie przez ustnik, ścisłe przestrzeganie i wykonywanie poleceń technika przeprowadzającego badanie.
Ważne jest, aby w trakcie wykonywanie manewrów oddechowych chory nie odchylał i nie przyginał głowy.
Wyróżniamy dwa rodzaje badań spirometrycznych:
Przebieg badania statycznego wygląda następująco:
Po objęciu ustnika pacjent oddycha spokojnie i robi kilka spokojnych wdechów i wydechów. Następnie wykonuje spokojny możliwie najgłębszy wydech, a po ustaniu wypływu powietrza – dość szybki możliwie najgłębszy wdech i krótkie zatrzymanie oddechu. Na końcu zaleca się powrót do spokojnego oddychania.
Z kolei istotą badania dynamicznego jest rejestracja wydechu. Przebiega ono następująco:
Po objęciu ustnika pacjent oddycha spokojnie. Następnie wykonuje maksymalnie głęboki wdech. Po wdechu – gwałtowny wydech przy maksymalnym wysiłku. Wydech powinien być jak najdłuższy i trwać przynajmniej 6 sekund. Na końcu zaleca się powrót do spokojnego oddychania.
W każdym badaniu należy uzyskać kilka poprawnych pomiarów. Czas badania jest uzależniony od współpracy pacjenta i odpowiedniego wykonywania przez niego poleceń technika. Średnio wyniki badania spirometrycznego można uzyskać po 20 minutach. Badanie jest zupełnie bezbolesne, a jedyną trudność może sprawiać wykonanie natężonego wdechu dla osób z dysfunkcją układu oddechowego.
Pacjenta przed skierowaniem na badanie spirometryczne należy odpowiednio przygotować. Chory powinien być poinformowany o procedurze badania i mieć świadomość, że od współpracy z jego strony zależy poprawność zapisu i interpretacji. Osoba wykonująca badanie, szczególnie w trakcie manewru natężonego wydechu, mobilizuje pacjenta gestami i głosem do wysiłku.
Spirometrię należy wykonać w każdym przypadku, kiedy istnieje podejrzenie uszkodzenia funkcji układu oddechowego.
Wskazania do badania obejmują:
Badanie spirometryczne przeprowadza się zarówno u dzieci, jak i u osób starszych, które są w stanie współpracować z osobą wykonującą pomiary oraz rozumieją i wykonują polecenia.
Badanie spirometryczne jest bezpieczne i nieinwazyjne, ale podczas jego przeprowadzania dochodzi do gwałtownych wahań ciśnienia wewnątrz klatki piersiowej i brzucha, co może być niebezpieczne dla osób po świeżo przeprowadzonych zabiegach chirurgicznych.
Przeciwwskazania bezwzględne obejmują:
Przeciwwskazania względne:
Poligrafia u większości chorych na obturacyjny bezdech senny wystarcza do ustalenia właściwego rozpoznania. Poligrafię można przeprowadzić w szpitalu albo w domu chorego.
Badanie jest wskazane u osób z objawami jak
Do badania kwalifikuje lekarz zajmujący się badaniem snu (najczęściej specjalista chorób płuc). Wykonanie badania snu jest również konieczne w celu wykluczenia obturacyjnego bezdechu sennego u kierowców zawodowych oraz operatorów maszyn. Badanie wykonuje się również w celu oceny skuteczności leczenia bezdechu sennego – wówczas najczęściej powtarza się je podczas leczenia wspomaganiem oddychania stałym dodatnim ciśnieniem (continuous positive airway pressure – CPAP).
Badanie snu nie wymaga specjalnego przygotowania, jednak:
instruktaż założenia sprzętu i wypożyczenie urządzenia na 1 noc
opracowanie wyników badania przez lekarza specjalistę
wizyta telemedyczna lub wizyta na miejscu,
specjalista chorób wewnętrznych, alergologii i pulmonologii
© MCM Hamernia - Wszelkie prawa zastrzeżone. Projekt: kreatywnepiksele.pl
